Al ben ik inmiddels al weer drie weken aan het werk, er staat nog een laatste vakantieblogje op het programma: bezoek aan het Nationaal Monument Kamp Vught. We gingen met de trein naar Vught en wandelden daar door een prachtig bos. Heel stil en rustig met mooie watertjes.

En dan opeens naderen we de fusilladeplaats. Op die plek werden gevangenen geëxecuteerd. Op het gedenkteken staan de namen van de 329 mannen die daar de dood vonden. Het is een prachtige en verschrikkelijke plek tegelijk.

Aan het hek waar het pad begint hangt een gedicht. Later in het museum leren we dat het monument in 1995 en 1997 wordt beklad. De daders zijn nooit gevonden. Een onbekende heeft in 1995 dat gedicht aan de poort van de fusilladeplaats gehangen. Later werd het gedicht in brons gegoten en nu is het nog steeds te zien.

De bekladde panelen hebben een plek gekregen in het herinneringscentrum als onderdeel van de vaste expositie. Ik vind het een geweldige manier om het vandalisme juist onderdeel te maken van het verhaal en het niet weg te poetsen. Een extra waarschuwing dat er nog steeds geen vrede voor iedereen is.

We lopen verder en bereiken het Nationaal Monument Kamp Vught. Hier staat ook de enige EBI van Nederland broederlijk naast het museum. In de EBI (de extra beveiligde inrichting van de penitentiaire inrichting) zitten Nederlands bekendste criminelen, maar daar wil ik het verder niet over hebben. Kamp Vught – Konzentrationlager Herzogenbusch – was één van de 3 concentratiekampen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was het enige SS-concentratiekamp buiten Duitsland. Vanaf januari 1943 wordt het kamp in gebruik genomen en er worden in eerste instantie vooral Joden naartoe gevoerd. Zij hebben dezelfde tocht gemaakt als wij namelijk vanaf station Vught. Maar wat een andere omstandigheden. Het was ijskoud, zij hadden vaak geen jas, geen goede schoenen en bij aankomst werden al hun bezittingen afgenomen.

Het kamp herbergt niet alleen Joden, maar ook studenten, gijzelaars, politieke gevangenen, Jehovah’s Getuigen, zwarthandelaren, mannen, vrouwen, kinderen. De gevangenen moeten hard werken, zij moeten het kamp zelf draaiend houden, maar worden ook ingezet in de oorlogsindustrie. Daarnaast is er het Philips-Kommando, opgericht begin 1943. Het Eindhovense bedrijf Philips zet onder druk van de bezetter gevangenen aan het werk. Zij solderen bijvoorbeeld radio’s en maken knijpkatten. Het Philips-Kommando is een gewilde plek om te werken, ook omdat gevangenen er goed te eten krijgen.

Veel bewoners van het kamp overleven de oorlog niet. Zij sterven in het kamp of worden op transport gezet naar bijvoorbeeld Sobibor en worden daar bij aankomst direct vermoord. Naast een indrukwekkende tentoonstelling over het leven in Kamp Vught is er ook een barak nagebouwd. Daar ervaar je hoe benauwd het moet zijn geweest: rijen stapelbedden van 3 hoog, een toiletruimte met een aantal toiletten naast elkaar, geen enkele privacy.

Maar daarnaast zie je ook hoe de gevangenen het dragelijk proberen te houden met kunst, creativiteit, of met muziek. Gevangenen bedenken spelletjes, er is een kleine bibliotheek. En als er iemand jarig is, wordt dat zo goed mogelijk gevierd. Ook daar geeft de permanente tentoonstelling een beeld van.

We lopen stilletjes verder richting ‘s-Hertogenbosch. Dat er in zo’n mooie omgeving zulke vreselijke dingen zijn gebeurd, is bijna niet te bevatten.